در سال‌های اخیر، گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور با تمرکز بر توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و زیست‌توده، جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌های انرژی کشور پیدا کرده است.
ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق) به‌عنوان نهاد اصلی متولی، وظیفه‌ی صدور مجوز، نظارت بر احداث و بهره‌برداری نیروگاه‌های تجدیدپذیر را در سراسر ایران بر عهده دارد.
در این مقاله با انواع نیروگاه‌های تجدیدپذیر، مراحل احداث آن‌ها، هزینه صدور مجوز، ارزیابی سرمایه‌گذاران و تفاوت نیروگاه‌های با انشعاب و بدون انشعاب آشنا می‌شوید.
۱. انواع نیروگاه‌های تجدیدپذیر
نیروگاه‌های تجدیدپذیر تحت نظارت ساتبا به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
الف – نیروگاه‌های با انشعاب (دارای کنتور)
در این نوع نیروگاه‌ها، برق تولیدی از طریق انشعاب مشترک (کنتور موجود) به شبکه سراسری متصل می‌شود. این نیروگاه‌ها معمولاً ظرفیت‌هایی بین ۵ تا ۲۰۰ کیلووات دارند و مناسب منازل، کارگاه‌ها و واحدهای کشاورزی هستند.
کاربرد:
- تولید برق و فروش مستقیم به ساتبا (خرید تضمینی برق خورشیدی)
ب – نیروگاه‌های بدون انشعاب (بدون کنتور)
این نیروگاه‌ها مستقل از شبکه موجود احداث می‌شوند و معمولاً برق تولیدی آن‌ها برای مصارف صنعتی، مزارع رمزارز یا فروش به شبکه اصلی استفاده می‌شود. ظرفیت آن‌ها معمولاً از ۲۰۰ کیلووات تا چندین مگاوات است.
مدل‌های بهره‌برداری نیروگاه‌های بدون انشعاب:
- تأمین انرژی رمزارزها
- تهاتر با صنایع
- فروش برق به وزارت نیرو (ماده ۶۱)
- فروش برق به وزارت نیرو (ماده ۱۲)
- فروش برق در بورس انرژی از طریق گواهی تجدیدپذیر (REC)
- تأمین برق چاه‌های کشاورزی
۲. انواع انرژی‌های مورد استفاده
| نوع انرژی | کاربرد متداول |
|---|---|
| خورشیدی | خانگی، صنعتی، کشاورزی |
| بادی | مناطق بادخیز (صنعتی و مزرعه‌ای) |
| برق‌آبی کوچک مقیاس | نواحی دارای ارتفاع و جریان طبیعی |
| زیست‌توده (Biomass) | نیروگاه‌های تولید برق از پسماند |
| توربین انبساطی | بازیافت انرژی از خطوط گاز و بخار |
| بازیافت حرارتی | صنایع بزرگ دارای اتلاف گرما |
| زمین‌گرمایی | مناطق دارای مخازن حرارتی زیرزمینی |
۳. مراحل احداث نیروگاه‌های بدون انشعاب
- درخواست و صدور پروانه احداث از طریق سامانه ساتبا
- انعقاد قرارداد سرمایه‌گذاری و احداث
- بازدید و پایش دوره‌ای توسط کارشناسان ساتبا
- پلمپ کنتور انرژی در محل پروژه
- صدور پروانه بهره‌برداری
۴. مراحل احداث نیروگاه‌های با انشعاب (دارای کنتور)
- ثبت درخواست نیروگاه توسط متقاضی
- تعیین زمان بازدید ناظر
- تکمیل فرم بازدید
- بارگذاری و بررسی مدارک
- عقد قرارداد خرید تضمینی برق با شرکت برق
- انتخاب پیمانکار و صحت‌سنجی آن توسط ناظر
- طراحی، اجرا و تست نهایی نیروگاه
- اتصال نیروگاه به شبکه سراسری
- صدور پروانه بهره‌برداری
۵. هزینه صدور مجوز نیروگاه‌ها
| نوع نیروگاه | هزینه صدور مجوز |
|---|---|
| با انشعاب | رایگان |
| بدون انشعاب (کمتر از ۱ مگاوات) | رایگان |
| بدون انشعاب (بیش از ۱ مگاوات) | بر اساس مصوبه سالانه ساتبا |
۶. ارزیابی و صحت‌سنجی سرمایه‌گذاران
| نوع نیروگاه | وضعیت ارزیابی سرمایه‌گذار |
|---|---|
| با انشعاب | تنها نیاز به صحت‌سنجی دارد |
| بدون انشعاب تا ۳ مگاوات | بدون نیاز به ارزیابی سرمایه‌گذار |
| بدون انشعاب بالای ۳ مگاوات | نیازمند ارزیابی سرمایه‌گذار (به‌جز تهاتر با صنایع) |
۷. استعلامات لازم برای صدور پروانه احداث نیروگاه‌های بدون انشعاب
- استعلام سازمان محیط زیست
- استعلام امور اراضی (وزارت جهاد کشاورزی)
- استعلام اتصال به شبکه (شرکت برق منطقه‌ای یا توزیع)
۸. تفاوت نیروگاه‌های با انشعاب و بدون انشعاب
| ویژگی‌ها | نیروگاه با انشعاب | نیروگاه بدون انشعاب |
|---|---|---|
| اتصال به شبکه | دارد (از طریق کنتور مشترک) | ندارد (مستقل یا صنعتی) |
| ظرفیت معمول | تا ۲۰۰ کیلووات | بالاتر از ۲۰۰ کیلووات تا چند مگاوات |
| هدف بهره‌برداری | فروش تضمینی برق به ساتبا | مصرف صنعتی، رمزارز یا فروش عمده برق |
| هزینه مجوز | رایگان | رایگان تا ۱ مگاوات |
| ارزیابی سرمایه‌گذار | تنها صحت‌سنجی | برای بیش از ۳ مگاوات الزامی است |
جمع‌بندی
سازمان ساتبا با تدوین دستورالعمل‌های دقیق و فرآیندهای نظارتی، زمینه توسعه نیروگاه‌های پاک را برای فعالان و سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.
اگر قصد احداث نیروگاه خورشیدی یا ورود به طرح‌های فروش برق به وزارت نیرو را دارید،
کارشناسان پرتو پنل آماده‌اند تا از مرحله مشاوره تا بهره‌برداری، در کنار شما باشند.
برای مشاوره رایگان و شروع فرآیند احداث نیروگاه خورشیدی به لینک زیر مراجعه کنید:
تماس با پرتو پنل
عالی..در صورت سوال بیشتر با ما در تماس باشید.